دوو تێبینی کورت

 یەکەم: یەکێک له‌و پێشنیارە سیاسیانەی کە ئەمڕۆ دەکرێت، مەسەله‌ی هەڵبژاردنی پێشوەختە، وەک رێگایەک بۆ دەربازبوون له‌و قەیرانەی کوردستانی تێکەوتووە. دیارە هەڵبژاردن تەنیا رێگای دامەزراندنی دەسەڵاتێکی دیموکراسییە... بەڵام هەڵبژاردن دەشێت هیچ نەبێت جگە له‌ڕێگایەک بۆ تاریککردن‌‌و له‌ڕێلادانی ژیانی سیاسی. له‌ساڵی 2009دا له‌هەڵبژاردنەکانی تونسدا پتر له‌21 لیست بەشداری هەڵبژاردن بوون، بەڵام هەوادارانی حوکم زۆرینەی کورسییەکانی پەرله‌مانیان بەدەستهێنا، دوای ساڵێک‌‌و چوار مانگ له‌و هەڵبژاردنە، خەڵک بنعەلییان بە شۆڕش له‌دەسەڵات هێنایە خوارێ، موبارەک له‌دوا هەڵبژاردندا له‌سەدا هەشتاوهەشت‌‌و نیوی دەنگەکانی هەبوو... وتەیەکی ئەڵمانی هەیە دەڵێت «ئەگەر هەڵبژاردن شتێکی بگۆڕیبایە، ئەوا دەمێک بوو قەدەغەیان کردبوو». ئەگەرچی من تەواو له‌گەڵ پەندەکەدا نیم، بەڵام دڵنیام بۆ ئێستای ئەمڕۆی کوردستان راستییەکی زۆری تێدایە. ئەگەر هەڵبژاردنی پێشوەخت شتێک بگۆڕێت، بەدڵنیاییەوە دەسەڵاتدارانی کوردستان ناچنە ژێر باری.. له‌بەرئەوە سیناریۆی هەڵبژاردنی پێشوەخت، خراپترین سیناریۆیەکە کەدەشێت بەخەیاڵی مرۆڤدا بێت بۆ چاکردنی باری سیاسی‌‌و کۆمەڵایەتی کوردستان.

له‌ئێستای کوردستاندا هیچ زەمینەیەک بۆ هەڵبژاردنێکی پاک له‌گۆڕێ نییە، بەبێ روودانی گۆڕانێکی ریشەیش ئەو زەمینەیە دروست نابێت، له‌بەرئەوە بەر له‌هەر هەڵبژاردنێک، دەبێت ئاڵوگۆڕێکی راستەقینە له‌سیستمی ئیشکردنی سیاسیدا رووبدات. له‌سەروو هەموویانەوە دەستوەردانی حیزب له‌دەوڵەت دەبێت پەکبخرێت، سەندنەوەی بودجە له‌حیزب دەبێت بکرێتە داوای هەرە گەورە، بچوککردنەوەی دەزگای ئیعلامی هەموو لایەنەکان‌‌و دانانی یاسای نوێ کە رێگر بێت له‌کۆنترۆڵی سیاسی‌‌و رۆحی‌‌و عاتیفی خەڵک له‌لایەن راگەیاندنی حیزبییەوە، له‌پاڵیشیاندا گۆڕینی تەواوەتی سروشت‌‌و یاسای هەڵبژاردن. پرۆسەیەکی له‌مجۆرەش هەوڵێکی هەم گەورە‌‌و ماوەیەکی دورودرێژی دەوێت‌‌و له‌ماوەی کورتدا نە زەمینەی فەراهەم دەبێت‌‌و نەجێبەجێدەکرێت .

ئەوەی گرنگە ئیشبکرێت بۆ خۆشکردنی زەمینە بۆ یەکەم هەڵبژاردنی راستەقینە له‌کوردستاندا. هەرجۆرە هەڵبژاردنێک له‌م هەلومەرجەی ئەمڕۆدا، سوڕانەوەیە له‌هەمان بازنەی کۆن‌‌و کەرەستەیەکە بۆ بەخشینەوەی شەرعییەت بەم سیستمە سیاسییە.

دووهەم: .کێشەی سەرەکی کۆمەڵگای ئێمە له‌دوو سەرچاوەی گەورەوە سەرهەڵدەدات. یەکەم: باڵادەستی حیزب بەسەر هەموو ژیاندا، دووەم: باڵادەستی بنەماڵەیەک یان هەندێک سیاسی کۆن‌‌و پیر -کە هیچ نە له‌کۆن تێگەیشتوون‌‌و نە  له‌تازەش تێدەگەن- بەسەر حیزبدا. ئەم دوو کێشەیە بەیەکەوە نەبێت چارەناکرێن... حیزبێکی دیکتاتۆر له‌ناوخۆیدا ناتوانێت بەدیموکراسی کۆمەڵگا ببات بەڕێوە. حیزب دەزگایەکی کۆمەڵایەتییە، نە موڵکی سەرۆکەکانە، نە موڵکی ئەندامەکانی حیزبیشە، بەڵکو موڵکی هەموو کۆمەڵگایە... چونکە ئەوەی له‌ناو حیزبدا بە هەڵە تێدەپەڕێت، رەنگدانەوەی له‌سەر هەموو کۆمەڵگا‌‌و له‌سەر ژیانی هەموو فەردێک هەیە. سەدام بەرله‌وەی دیکتاتۆری عێراق بێت، دیکتاتۆری ناوحیزبی بەعس بوو. مۆنۆپۆڵکردنی دەسەڵات له‌ناو حیزبدا هەنگاوی سەرەکی‌‌و هەرە گەورەی مۆنۆپۆڵکردنی دەسەڵاتە له‌کۆمەڵگادا... لێرەوە مەرجی سەرەکی بۆ ئاڵوگۆڕی دەسەڵات له‌ناو دەوڵەتدا، ئەکتیڤبوونی هەموو پرۆسەی ئاڵوگۆڕی دەسەڵاتە له‌ناو کۆی دەزگا سیاسییەکاندا... کە سەرۆکی حیزب ئەبەدی بوو، گۆڕینی سەرۆکی دەوڵەت دەبێتە پرۆسەیەکی چاوبەست، چونکە هەموو دەزانین کێ له‌پشتەوە کۆی یارییەکە دەبات بەڕێوە... ئەوەی ئەمڕۆ خەڵک داوایدەکەن، گۆڕینی دەموچاوی دەوڵەت نییە، بەڵکو گۆڕینی دەموچاوی حیزبە... ئەم فۆرمە له‌ڕێکخستنی سیاسی، له‌کوردستان هەرەسیهێنا‌‌و کۆمەڵگای ئێمەی گەیاندە بونبەست... له‌ئێستادا نە دەوڵەت‌‌و نەحیزب بە کردەوە له‌کوردستان بوونیان نییە، دەوڵەت‌‌و حیزب دەمامکێکی سیاسی رووت‌‌و جەستەیەکی ئیفلیجین، ئەوەی بە کردەوە حوکمدەکات توێژێکی ئەرستۆکراسییە کە دەسەڵاتێکی شاهانەی موتڵەقی بەدەستەوەیە، تەواوی چەک‌‌و پارەو میدیای خستۆتە ژێر دەستی خۆی‌‌و تەنیا‌‌و تەنیا بەقازانجی خۆی بەکاریدەهێنێت. گەر ریفۆرمی دیموکراسی قووڵ له‌ناو حیزبدا روونەدات، هەمیشە دەگەڕێینەوە بۆ چوارگۆشەی یەکەم. ئەمڕۆ هەموو ئەو نمایشانەی له‌پەرله‌ماندا دەکرێت، له‌حکومەتد دەکرێت، له‌کۆنگرە حیزبییەکاندا دەکرێت، له‌میدیادا دەبرێت بەڕێوە، بۆئەوەیە دەسەڵاتی موتڵەقی ئەو سەرۆکە ئەبەدیانە بشارێتەوە کە له‌پشتەوە زەمینە بۆ حوکمی هەتاهەتایی خۆشدەکەن. بۆئەوەی روونتر قسەبکەم دەڵێم:  لێرەدا تەنیا مەبەستم له‌بارزانی‌‌و تاڵەبانی نییە، بەڵکو مەبەستم له‌هەموو حیزبە بچوکەکانیشە، مەبەستم له‌عەلی باپیر‌‌و نەوشیروان مستەفا‌‌و سەلاحەدین بەهادین‌‌و محەمەدی حاجی مەحمودیشە کە هەموویان بەجۆرێک له‌جۆرەکان سەرۆکی رەمز‌‌و سەرۆکی ئەبەدی‌‌و له‌سنووری دەسەڵاتی خۆیاندا حاکم بامر لله‌ن‌‌و هەموویان سەرچاوەی سەرەکی بڕیار‌‌و خاوەنی یەکەمی گوفتارن. بەبێ ریفۆرمی ریشەیی له‌حیزبدا، کوردستان ئاسودەیی نابینێت، چونکە ئەم فۆرمە کلاسیکییەی سیاسەت هەرەسیهێنا... ئەم ریفۆرمەش کاتێک مانای دەبێت کە هەمووان بگرێتەوە، له‌پارتی دیموکراتەوە تا حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری... له‌هەر شوێنێکدا بت هەبوو، له‌دایکبوونی دیکتاتۆری ترسناک‌‌و گەورە دەبێتە مەسەله‌ی کات‌‌و دەرفەت‌‌و هەلومەرج. لێرەوە بەبێ گۆڕینی حیزب له‌ناوەوە‌‌و هەڵوەشانەوەی ئەو نوخبە ئەرستۆکراسییەی کە له‌هەناویدا گەورەبووە‌‌و گەورەدەبێت، چاکردنی پەیوەندی حیزب بەدەوڵەت‌‌و  بەکۆمەڵگاوە کاری نەکردەیە