Wednesday 6 April 2011

ئایا ده‌مانه‌وێ‌ ته‌نها سه‌رۆكێك بگۆڕین؟


سه‌رای‌ ئازادی‌ له‌دیدی‌ "به‌ختیار عه‌لی‌"یه‌وه‌

لە سایتی ئاوێنەوە
 
ئا: سات

"به‌ختیار عه‌لی‌" ناوێكی‌ ئه‌وه‌نده‌ ناسراوه‌ كه‌ پێویستی‌ به‌ناساندن نییه‌، "مه‌رگی‌ تاقانه‌ی‌ دووه‌م"، "ئێواره‌ی‌ په‌روانه‌"، "دواهه‌مین هه‌ناری‌ دونیا"‌و "شاری‌ مۆسیقاره‌ سپییه‌كان"‌و "جه‌مشید خانی‌ مامم" له‌و شاكاره‌ به‌نرخانه‌ی‌ ئه‌ده‌بی‌ كوردین كه‌ ئه‌سته‌مه‌ تێپه‌ڕینی‌ زه‌مه‌ن به‌ده‌ستی‌ فه‌رامۆشییان بسپێرێ‌‌و له‌بیربچنه‌وه‌، به‌ختیار نزیكه‌ی‌ مانگێك له‌سه‌رای‌ ئازادی‌ بوو، بوونی‌ ئه‌و له‌وێ نرخ‌و بایه‌خی‌ خۆی‌ هه‌بوو بۆ خۆپیشانده‌ران.

17ی‌ شوبات، ئه‌و ئێواره‌یه‌ی‌ له‌به‌رده‌م لقی‌ چواری‌ پارتی ده‌ستڕێژ له‌خۆپیشانده‌ران كراو شار پڕ كرا له‌بۆنی‌ دوكه‌ڵ‌‌و خوێن، به‌ختیار عه‌لی‌ له‌كیشوه‌رێكی‌ ترو له‌وڵاتێكی‌ دوور له‌كوردستان، سه‌رقاڵی‌ ماڵ‌ گواستنه‌وه‌ بوو له‌شاری‌ بۆنه‌وه‌ به‌ره‌و شاری‌ كۆڵن، "ساته‌وه‌ختی‌ زانینی‌ رووداوه‌كه‌، من له‌شه‌مه‌نده‌فه‌ردا بووم كه‌ هاوڕێیه‌كم ته‌له‌فونی‌ بۆ كردم‌و وتی‌ له‌سلێمانی‌ خراپ ته‌قیوه‌ته‌وه‌و خه‌ڵكێكی‌ زۆر بریندارو كوژراوه‌"!

ئه‌مه‌ به‌لای‌ به‌ختیاره‌وه‌ كارێكی‌ چاوه‌ڕوان نه‌كراو بوو، "هه‌ستمان ده‌كرد زه‌مینه‌سازی‌ بۆ خۆپیشاندان ده‌كرێ‌‌و رۆحی‌ گشتی‌ كۆمه‌ڵگه‌ش ئاماده‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بێته‌ سه‌رجاده‌‌و خۆپیشاندان بكات، به‌ڵام ئه‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕوان نه‌ده‌كرا، ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ له‌بریندارو كوژراو بوو".

ئه‌و كه‌ به‌چاوه‌ ورده‌كانییه‌وه‌ له‌دونیا ده‌نواڕێ‌‌و كاتێكیش ده‌دوێت به‌وریایی‌ ریزبه‌ندی‌ وشه‌كانی‌ ده‌كات، "هه‌ر له‌یه‌كه‌م چركه‌ی‌ ئه‌م رووداوه‌و له‌و ئێواره‌یه‌ی‌ 17ی‌ شوباته‌وه‌ كه‌ خوێنی‌ گه‌نجانی‌ سلێمانی‌ تیا رژا، دڵنیابووم له‌وه‌ی‌ خۆپیشاندان به‌رده‌وام ده‌بێت، چونكه‌ ته‌قه‌كردن‌و توندوتیژی‌ هه‌رگیز خۆپیشاندان هێور ناكه‌نه‌وه‌، دڵنیابووم له‌وه‌ی‌ كه‌ ئیتر خۆپیشاندان ئاستێكی‌ فراوانترو گه‌وره‌تر ده‌گرێته‌ خۆی‌".

به‌دوای‌ ئه‌وه‌شدا كه‌ كوردستان پێده‌نێته‌ هه‌لومه‌رجێكی‌ نوێوه‌‌و خۆپیشاندانی‌ سه‌رای‌ ئازادی‌ ده‌بێته‌ دیارده‌یه‌كی‌ به‌رده‌وام‌و رۆژانه‌ی‌ شار، به‌ختیار ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر كه‌ڵكه‌ڵه‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌‌و به‌شداریكردن له‌خۆپیشاندانه‌كانی‌ سه‌رای‌ ئازادی‌، "گه‌ڕانه‌وه‌م جۆرێكه‌ له‌ئیلتیزامی‌ ئه‌خلاقی‌‌و ئینسانی‌ من به‌كێشه‌یه‌كه‌وه‌، هه‌ستده‌كه‌م ئه‌م چه‌ند ساڵه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ نوسینه‌كانمه‌وه‌ رۆڵێكم هه‌بووه‌ له‌دروستكردنی‌ جۆرێك له‌هوشیاری‌ ره‌خنه‌ییدا، هه‌ستده‌كه‌م ئه‌گه‌ر كاریگه‌رییه‌كی‌ راسته‌وخۆشم له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ نه‌بووبێت كه‌ له‌سه‌ر جاده‌یه‌، ئه‌وا له‌و كه‌شه‌ سیاسییه‌ گشتییه‌ی‌ كه‌ دروستبووه‌ گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی‌ بچوكیش بێت ده‌ستێكی‌ منی‌ تیا هه‌یه‌، له‌به‌رئه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌م جۆرێك له‌ئیلتیزامی‌ ئه‌خلاقی‌ بوو به‌رامبه‌ر به‌وانه‌ی‌ نووسیومه‌".

له‌وه‌ش گرنگتر، به‌لای‌ ئه‌م رۆماننووسه‌وه‌ كه‌ به‌شێك له‌جوانترین ده‌قه‌كانی‌ ئه‌ده‌بی‌ كوردی‌ به‌رهه‌مهێناوه‌و رۆمانه‌كانی‌ زۆرترین خوێنه‌ر‌و به‌رزترین تیراژ‌و فرۆشیان هه‌بووه‌ له‌كوردستاندا، له‌نزیكه‌وه‌ بینینی‌ كه‌شی‌ خۆپیشاندانه‌كه‌ پۆ ئه‌و پڕ بایه‌خ بووه‌، "به‌ڕاستی‌ من زۆرم حه‌ز ده‌كرد ئه‌و رۆژانه‌ له‌نزیكه‌وه‌ ببینم، من له‌ڕاپه‌ڕینی‌ 1991دا لێره‌ بووم زۆر سوودم لێبینیوه‌و كه‌م تا زۆر له‌ئه‌ده‌بیاتی‌ مندا ره‌نگی‌ داوه‌ته‌وه‌، له‌ئێستادا زۆر به‌لامه‌وه‌ گرنگ بوو بێم‌و ئه‌و دیمه‌نانه‌و ئه‌و فه‌زایه‌ ببینم‌و تیا بژیم، گرنگه‌ هه‌م بۆ ئه‌زمونی‌ شه‌خسی‌ خۆم‌و هه‌م وه‌كو نووسه‌ریش تۆ له‌وێدا وه‌كو ماتریال بابه‌تی‌ نوێ‌ ده‌بینیته‌وه‌، وێنه‌ی‌ نوێ‌ ده‌بینیته‌وه‌ كه‌ هه‌میشه‌ ئیلهامبه‌خشه‌ بۆ كاره‌كانی‌ داهاتووت".

ئێواره‌ی‌ 7ی‌ ئازار، به‌ختیار له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ "میشن"ه‌وه‌ به‌ره‌و فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌ ده‌كه‌وێته‌ رێ‌‌و بۆ سبه‌ی‌ ئه‌و رۆژه‌ش كه‌ 8ی‌ مارسه‌ خۆی‌ ده‌گه‌یه‌نێته‌ سه‌رای‌ ئازادی‌‌و راسته‌وخۆ به‌شداری‌ له‌خۆپیشاندانه‌كاندا ده‌كات، "له‌ڕاستیدا له‌ڕێگه‌ی‌ یوتیوب‌و ئینته‌رنێته‌وه‌ كه‌م تا زۆر وێنه‌یه‌كی‌ گشتیمان هه‌بوو، به‌ڵام ئه‌م وێنه‌ گشتییه‌ زۆر ورده‌كاری‌‌و وێنه‌ی‌ تیا نییه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ خۆت ده‌یبینی، زۆرجار دیمه‌نی‌ پیره‌مێردێك یان دیمه‌نی‌ منداڵێك ده‌بینیت، ئه‌مانه‌ زۆر زه‌حمه‌ته‌ له‌چاوی‌ كامێراوه‌ بیانبینیت، یان ئه‌و فه‌زا گشتییه‌ی‌ سه‌ر سه‌كۆكه‌ یان ئه‌و وتارانه‌ی‌ له‌وێ‌ ده‌خوێندرێنه‌وه‌ یان ئیقاعی‌ وتنه‌كان‌و ئه‌و جه‌وه‌ حه‌ماسییه‌ی‌ تۆی‌ تیایت، ئه‌وه‌ی‌ بۆ من گرنگ بوو، خودی‌ ئه‌و هه‌ستانه‌ بوو كه‌ له‌وێدا دروستبوو، ئه‌و هه‌ستانه‌ زۆر جیاواز بوو له‌وه‌ی‌ تۆ له‌دووره‌وه‌ ته‌ماشای‌ ده‌كه‌یت وه‌كو بینه‌رێك، واته‌ ئه‌وه‌ی‌ تۆ به‌شداری‌ بكه‌یت له‌ڕووداوێكدا ته‌واو جیاوازه‌ له‌وه‌ی‌ تۆ بینه‌ری‌ رووداوێك بیت".

ئیتر له‌ورۆژه‌وه‌ ئاماده‌بوونی‌ به‌ختیار عه‌لی‌ له‌خۆپیشاندانه‌كانی‌ پاشنیوه‌ڕوانی‌ سه‌رای‌ ئازادی ده‌بێته‌ پیشه‌و كاری‌، هه‌ر كه‌ ئه‌و ده‌گه‌یشته‌ سه‌را، كۆمه‌ڵێك گه‌نجی‌ خۆپیشانده‌ر ده‌وریان ده‌دا، ده‌ستیان ده‌گوشی‌‌و رێزیان لێده‌نا، پرسیاری فڵانه‌ نووسین‌و فیساره‌ فۆڕمی‌ خه‌باتیان لێده‌كرد، به‌په‌رۆشه‌وه‌ دیقه‌تیان له‌ڕوخسار‌و قسه‌كانی‌ ده‌دا، به‌رده‌وام یه‌ك یه‌ك‌و دوو دوو وێنه‌یان له‌گه‌ڵ‌ ده‌گرت‌و ئه‌وه‌نده‌ی‌ به‌ختیار له‌و گۆڕه‌پانه‌ ده‌مایه‌وه‌، ده‌وری‌ چۆڵ‌ نه‌بوو.
ئه‌و كه‌ ئێستا هێواش هێواش ته‌مه‌نی‌ به‌ره‌و كۆتایی‌ ده‌یه‌ی‌ چواره‌م هه‌ڵده‌كشێ‌، كاتێك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ لای‌ بیروه‌رییه‌ دووره‌كانی‌، ئه‌و ساته‌وه‌خته‌ی‌ خۆپیشاندانه‌كانی‌ ساڵی‌ 1982ی‌ زانكۆی‌ سه‌لاحه‌دینی‌ بیرده‌كه‌وێته‌وه‌ كه‌ خوێندكاری‌ به‌شی‌ جیۆلۆجی‌ كۆلیژی‌ زانست‌ بوو، له‌یه‌كه‌م ده‌ستڕێژی‌ به‌عسییه‌كاندا له‌خۆپیشانده‌ران ده‌پێكرێ‌‌و بۆ ماوه‌ی‌ چوار مانگ به‌برینداری‌ راپێچی‌ زیندان ده‌كرێ‌، به‌ختیار ده‌یه‌وێ‌ ئاسۆی‌ بینینی‌ ئه‌م خۆپیشاندانه‌ی‌ ئێستای‌ كوردستان زۆر به‌رین‌و فراوانتر بێ‌‌و له‌سنوورێكی‌ دیاریكراودا په‌نگ نه‌خوات، ئه‌و له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌مجاره‌یدا بۆ سلێمانی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ سازكردنی‌ زنجیره‌یه‌ك كۆڕ‌و سمیناره‌وه‌ به‌هاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند هاوڕێیه‌كی كاریان بۆ ئه‌وه‌ كرد، "ئێستا ئێمه‌ به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان له‌به‌رده‌م ده‌رفه‌تێكی‌ گه‌وره‌داین كه‌ زۆر شوێنی‌ داخراو له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئێمه‌دا هه‌ن، زۆر ده‌رگای‌ حه‌رام‌و زۆر تاپۆی‌ سه‌خت له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا هه‌ن كه‌ بیانشكێنین‌و سه‌رله‌نوێ‌ ئاسۆی‌ تری‌ تیا بكه‌ینه‌وه‌ له‌ڕوانینی‌ ئینسانی‌ كورددا، ده‌بێت ئاسۆی‌ ئه‌م خۆپیشاندانه‌ ته‌نها له‌سنووری‌ (بژی‌‌و بڕوخێ‌)دا نه‌مێنێته‌وه‌، به‌ڵكو پێویسته‌ بزانین چی‌ بژی‌‌و چی‌ بڕوخێ‌، كێشه‌ی‌ مرۆڤی‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زۆرجار هه‌ر له‌حه‌ماسه‌تێكی‌ كاتییه‌وه‌یه‌ ئه‌ڵێ‌ بژی‌ یان بڕوخێ‌".

به‌ختیار ده‌پرسێت "ئایا ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ‌ ته‌نها سه‌رۆكێك بگۆڕین یان سیسته‌مێكی‌ سیاسیش له‌پاڵیا بگۆڕین؟ تا ئێستا هه‌ستده‌كه‌م خۆپیشاندانه‌كان له‌سنووری‌ حه‌ماسه‌تێكی‌ كاتی‌ تێنه‌په‌ڕیون، ئه‌وانه‌ی‌ رێكخه‌ری‌ خۆپیشاندانن مه‌به‌ستی‌ سه‌ره‌كییان هه‌ندێك ده‌سكه‌وتی‌ سیاسییه‌، كێشه‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ كه‌ تۆ له‌بازنه‌ی‌ ده‌سكه‌وتی‌ سیاسیدا بمێنیته‌وه‌ گه‌مه‌كان ده‌كه‌وێته‌ ده‌ست هه‌ندێك هێزی‌ سیاسییه‌وه‌، له‌كاتێكدا زۆر گرنگه‌ ئێستا گه‌مه‌كه‌ بكه‌وێته‌ ده‌ست هه‌موو كۆمه‌ڵگاوه‌، بێته‌ ده‌ست هه‌موو ئه‌و نوخبه‌ چالاكه‌ی‌ له‌زانكۆكان‌و له‌فه‌رمانگه‌و له‌كۆمه‌ڵگای‌ مه‌ده‌نی‌‌و میدیاكاندان، ئایا ئێمه‌ له‌م خۆپیشاندانانه‌دا توانیومانه‌ وابكه‌ین؟ به‌ڕاستی‌ زۆر زه‌حمه‌ته‌ به‌پۆزه‌تیڤ وه‌ڵامی‌ ئه‌وه‌ بده‌مه‌وه‌".

ئه‌وه‌ی‌ به‌لای‌ به‌ختیاره‌وه‌ گرنگه‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌ دوو ئاسته‌، یه‌كه‌میان ئاستی‌ تاكتیكی بزوتنه‌وه‌كه‌یه‌ كه‌ هه‌ندێ‌ ده‌سكه‌وتی‌ هه‌نووكه‌یی‌ ده‌گرێته‌وه‌، وه‌ك ئه‌وانه‌ی‌ ته‌قه‌یان كردووه‌ بدرێنه‌ دادگا‌و ده‌سه‌ڵاتی‌ حیزب‌و سروشته‌ میلیتارییه‌كه‌ی‌ له‌شاره‌كاندا كه‌م بكرێته‌وه‌، به‌ڵام ئاستی‌ دووه‌میان زۆر له‌مه‌ گرنگتره‌، كه‌ ده‌سكه‌وته‌ ستراتیجییه‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌یه‌و پێویسته‌ هه‌م دوورتر‌و هه‌م گه‌وره‌تر بێت، "ئه‌گه‌ر ئه‌م خۆپیشاندانه‌ له‌سنووری‌ ده‌سكه‌وته‌ هه‌نووكه‌ییه‌كاندا بهێڵینه‌وه‌، ئه‌وا رێگه‌ له‌وه‌ ده‌گرین ئه‌م شۆڕشه‌ ببێته‌ شۆڕشێكی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌، ئێمه‌ پێویستمان به‌وه‌یه‌ هه‌ردوو ئاسته‌كه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ كار بكات، تا ئه‌م ده‌قه‌یه‌ من گوێم له‌هیڵێكی‌ ستراتیجی‌ نییه‌ له‌بزوتنه‌وه‌كه‌دا‌و ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ له‌كه‌موكورتییه‌ گه‌وره‌كانی‌، كه‌ تا ئێستا ئه‌وه‌نده‌ی‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ دروشمی‌ هه‌نووكه‌یی‌ ئیش ده‌كرێت، له‌سه‌ر له‌دایكبوونی‌ ئه‌و هوشیارییه‌ گشتییه‌ ئیش ناكرێت كه‌ ده‌بێت ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ دروستی‌ بكات، پرسیاری‌ گرنگ ئه‌وه‌یه‌: تۆ دوای‌ ئه‌م خۆپیشاندانانه‌ به‌ چ هوشیارییه‌كه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێیته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌؟".

به‌ختیار عه‌لی‌ كه‌ ئێواره‌ی‌ دوێنێ‌ (4/4) به‌كۆمه‌ڵێك پرسیاری‌ بێ‌ وه‌ڵام‌و به‌مێشكێكی‌ رۆشنی‌ پڕ له‌دیمه‌ن‌و وێنه‌ی‌ جیاوازی‌ سه‌رای‌ ئازادییه‌وه‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانییه‌وه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ ئه‌ڵمانیا، ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و له‌ساڵی‌ 1996ه‌وه‌ چووه‌ته‌ ئه‌ڵمانیا، "به‌ڵام به‌رده‌وام لێره‌م، كه‌متر له‌ئه‌ڵمانیام، ره‌نگه‌ ته‌نها گرنگییه‌كی‌ ئه‌ڵمانیا بۆ من ئه‌وه‌ بوو بێت كه‌ ده‌رفه‌تێكی‌ گه‌وره‌ی‌ بۆ ره‌خساندوم بۆ خوێندنه‌وه‌، جاری‌ وایه‌ به‌هه‌فته‌ له‌وێ‌ ده‌وروبه‌رم چۆڵه‌و به‌شه‌رێك نابینم هه‌ر ده‌خوێنمه‌وه‌، به‌ڵام چ له‌ڕووی‌ هه‌ست‌و نه‌ست‌و چ له‌ڕووی‌ روحییه‌وه‌، من هه‌ر له‌كوردستانم".

ره‌نگه‌ دوای‌ چه‌ندین ساڵی‌ دیكه‌، كاتێك كه‌ ئیتر ئه‌م ساته‌وه‌خته‌ی‌ ئێستای‌ سه‌رای‌ ئازادی‌ ده‌بێته‌ رووداوێكی‌ مێژوویی‌‌و ده‌چێته‌ خانه‌ی‌ ئه‌رشیفه‌وه‌، یه‌كێك له‌گرنگترین شانازی‌و سه‌رمایه‌ ره‌مزییه‌كانی‌ ئه‌وه‌ بووبێت كه‌ نووسه‌رێكی‌ وه‌ك به‌ختیار عه‌لی‌ به‌شداریی‌‌و پشتیوانی‌ لێكرد

No comments:

Post a Comment